رضا قهرمانی در پایان سال ۱۳۹۹ از پایان‌نامۀ دکترای خود در گروه مدیریت مالی و بیمۀ دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران با عنوان «طراحی الگوی حکمرانی و تخصیص منابع در صندوق توسعۀ ملی ایران» دفاع کرد. دکتر وحید محمودی استاد راهنمای این تحقیق و حسین عبده تبریزی استاد مشاور آن بود. چکیدۀ این پژوهش به شرح زیر است:
صندوق توسعۀ ملی ایران با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زایندۀ اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی تشکیل شده است. با بررسی اولیۀ این صندوق مشکلات و نقص‌هایی در حوزه‌های مختلف ساختار آن شناسایی می‌شود؛ مشکلاتی که موجب خواهد شد صندوق توسعۀ ملی ایران نتواند گردآورنده و حافظ ثروت کشور برای نسل‌های امروز و آتی باشد.
در این تحقیق با بررسی مباحث سرمایه‌گذاری و حکمرانی در صندوق‌های ثروت ملی سایر کشورها، سعی شده با لحاظ الزامات، محدودیت‌ها و اهداف، مدل مطلوب و راهکارهای مناسب برای صندوق توسعۀ ملی ایران ارائه شود. هدف اصلی تحقیق استفاده از تجارب سایر صندوق‌های ثروت از دریچۀ اصول، الزامات، راهبردها و راهکارهای آنها، جهت دستیابی به الگوی مطلوبِ تخصیص منابع و حکمرانی برای صندوق توسعۀ ملی ایران است.
جهت‌گیری تحقیق در این مطالعه ترکیب تحقیقات بنیادی و کاربردی و رویکرد آن استقرایی است. در این تحقیق ابتدا با مطالعه و شناخت ابعاد گوناگون صندوق توسعۀ ملی ایران و مقایسۀ آن ابعاد با صندوق‌های ثروت ملی دیگر کشورها، شناخت کامل از ماهیت این صندوق‌ها حاصل شد. سپس با استفاده از مطالعات تطبیقی و متن‌کاوی پیشینه پژوهش، ابعاد، مؤلفه‌ها، محدودیت‌ها، و متغیرها در زمینۀ حکمرانی و تخصیص منابع بررسی شد، و مدل‌های حکمرانی و سرمایه‌گذاری و راهکارهای مورد نظر استخراج شد.
نتایج حاصل از مطالعۀ تطبیقی برای صندوق توسعۀ ملی ایران پس از مصاحبه با خبرگان و کارشناسان و با تأکید بر مباحث و الزامات حکمرانی و تخصیص منابع مناسب اصلاح شد؛ در ادامه مدل و راهکارهای نهایی ارائه شد. راهکارهای پیشنهادی در چهار حوزۀ (الف) چارچوب قانونی و ساختار حاکمیت شرکتی، (ب) قوانین مالی مرتبط با منابع و مصارف، (ج) ساختار سرمایه‌گذاری و (د) نظارت، شفافیت و پاسخ‌گویی در صندوق توسعۀ ملی ایران در بخش آخر تحقیق حاضر بیان شده است. درنهایت، ترکیب پیشنهادی سبد سرمایه‌گذاری صندوق، با استفاده از مدل ترکیبی از تصمیم‌گیری‌های چندمنظوره تعیین شده است.
واژه‌های کلیدی: صندوق توسعه ملی ایران، صندوق ثروت ملی، حاکمیت شرکتی، و تخصیص منابع.
