شناسایی حباب مسکن در ایران

طی دو دهه اخیر تغییراتی در ساختار بازار مسکن ایران به‌وجود آمده که مهم‌ترین آن رشد تقاضای سفته‌بازی است که می‌تواند به شکل‌گیری حباب مسکن منجر گردد. هدف این پژوهش برآورد جزء حباب مسکن در ایران است. به این منظور قیمت تعادلی مسکن برآورد و حباب از اختلاف بین قیمت تعادلی و واقعی مسکن به‌دست آمد. با توجه به وجود جیره‌بندی در بازار وام رهنی ایران از معادله قیمت حقیقی مسکن در (Meen, 1990 a) استفاده شد. هم‌چنین برای ایجاد میعاری از جیره‌بندی اعتبارات مسکن از مدل جیره‌بندی اعتبارات مسکن در (Meen, 1990 b) استفاده شد البته با اعمال برخی تغییرات. برای برآورد جزء حباب ابتدا مدل جیره‌بندی اعتبارات مسکن با استفاده از تکنیک‌های خاص مدل داده‌های پنل پویا (Dynamic Panel Data Model) تخمین و معیار جیره‌بندی اعتبارات مسکن محاسبه شد و سپس معادله قیمت حقیقی مسکن در دو فرم ایستا و پویا تخمین زده شد. داده‌های تحقیق فصلی و مربوط به ۱۷ شهر بزرگ ایران است. تخمین‌ها با استفاده از دو مجموعه داده انجام شد که در یکی روند زمانی داده‌ها و در دیگری میانگین مقطع زمانی آن‌ها حذف شده است. فرم ایستای معادله قیمت حقیقی مسکن با استفاده از رویکرد هم‌جمعی پنل (Panel Cointegration) و فرم پویای آن با استفاده از رویکرد تصحیح خطا (Error Correction) تخمین زده شد. نتایج حاصل از تخمین مدل جیره‌بندی اعتابرات مسکن اشاره به وجود رابطه عکس بین تقاضای وام رهنی و قیمت مسکن دارد. نتایج حاصل از تخمین معادله قیمت حقیقی مسکن اشاره به وجود حباب در بازار مسکن ایران دارد. درواقع در سال‌های ۱۳۷۵، ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ شاهد شکست حباب قیمت در بازار مسکن ایران هستیم.