چکیده: رشد روزافزون شهرنشینی، لزوم گسترش شبکۀ خدمترسانی و ارتقای سیستم مدیریت شهری را ضرورت میبخشد. نیل به این مهم بدون برخورداری از منابع مالی و درآمدی کافی و پایدار ممکن نمیباشد. برخورداری از منابع پایدار، امکان برنامهریزی و اجرای طراحیهای میانمدت و بلندمدت شهری را برای مدیریت شهری فراهم میآورد. طبق نظر کارشناسان، دستیابی به منابع مالی و درآمدی پایدار شهری زمانی از اهمیت مضاعف برخوردار میشود که ساختار این منابع میتواند نحوۀ توسعۀ آتی شهر را به شکل پایداری تعیین کند. وابستگی منابع مالی و درآمدی شهرداریهای کشور و بهویژه شهرداری تهران به درآمدهای مرتبط با مسائل شهرسازی، باعث شده تا رکود و یا رونق بازار مسکن، بهشدت میزان منابع و درآمدهای کسبشدۀ شهرداری تهران را تحت تأثیر قرار داده و زمینهساز نوعی کژرفتاری در خصوص مدیریت منابع و مصارف گردد .
این پژوهش روش «آمیخته» را به منظور طراحی مدل تأمین منابع پایدار شهرداری با تمرکز بر درآمدها و شیوههای تأمین منابع مالی کارآمد به کار گرفته است. هدف اصلی پژوهش طراحی و پیشنهاد مدلی اجرایی برای تأمین منابع پایدار در شرایط کنونی کشور است که از آن طریق منابع جدید مالی و درآمدی با کارایی بالا برای شهرداری تهران به طور خاص و سایر شهرداریهای کلان شهرهای کشور شناسایی گردد. در این تحقیق، مطالعات کتابخانهای و اسنادی در خصوص ادبیات موضوع انجام شد . سپس، به منظور پاسخگویی به سؤالات پژوهش و حصول هدف اصلی با خبرگان مصاحبه شده و بر پایه ا صل اشباع نظری، شاخصهای پایداری و امکانپذیری هر منبع درآمدی یا تأمین مالی با استفاده از تحلیل تم استخراج گردیده است. در ادامه با بهرهگیری از روش دلفی، در خصوص شاخصهای اولیۀ پایداری و امکانپذیری اطمینان حاصل و نهایی شد .
نهایتأ میزان پایداری و امکانپذیری کلیه منابع مالی و درآمدی احصا شد. پس از این مرحله، منابع سابق و جدید با روش تاپسیس محاسبه و مدل تأمین منابع پایدار شهرداری با تمرکز بر درآمدها و شیوههای تأمین منابع مالی کارآمد ارائه شد. در بخش پایانی، محقق به بررسی وضعیت منابع و مصارف شهرداری تهران در سنوات اخیر پرداخته و روند آتی منابع و مصارف را پیشبینی کرده است. همچنین، در فرایند تحقیق امکان بازنگری و اعمال اصلاحات در خصوص ارتقای پایداری و امکانپذیری برخی از منابع مالی و درآمدی نیز مورد بررسی قرار گرفت. در پایان، نتایج مربوط به هر بخش و پیشنهادات مستخرج از پژوهش در ارتباط با موضوع ارائه گردید.
واژههای کلیدی: تأمین مالی، درآمدهای پایدار، تأمین مالی پایدار، مدل، شهر تهران، شهرداری.