در کشوری که هنوز بانک‌ها با بیست درصد سپرده می‌گیرند و با بیست و چهار درصد تسهیلات می‌دهند، خبر سپرده‌گذاری با نرخ سود منفی خود به قدر کافی غافلگیرکننده بود، که حالا بشنویم بانک دانمارکی یوسکی Jyske وام خرید مسکن ده‌ساله با سود منهای نیم درصد می‌دهد. یعنی امروز تسهیلات خرید مسکن ده‌ساله می‌گیرید و طی صد و بیست قسط بازپرداخت می‌کنید و جمع پرداختی شما در طول ده سال از رقمی که ده سال قبل وام گرفته‌اید کمتر است.
در کشوری تا حدی دورافتاده از روندهای عمومی دنیا، بسیاری از سیاست‌ها و رویدادهای مالی برایمان گیج‌کننده شده است. چون مشکل حجم بالای نقدینگی و تورم داریم، درک سیاست تسهیل کمی quantitative easing برایمان آسان نیست؛ پیش‌بینی سیاست‌گذاری پولی سال‌های آتی در حضور ارزهای رمزنگار دشوار است؛ تصور سپرده‌گذاری با نرخ منفی در ایران به قدر کافی دشوار بود که بتوانیم تصویر قابل قبولی از وام‌گیری به نرخ منفی داشته باشیم. مفهوم نظری بانکداری بدون ربا چه می‌شود؟ …
حالا دیگر نه تنها یاد می‌گیرم که سومین بانک بزرگ دانمارکی که دومین شرکت بزرگ پذیرفته‌شده در بورس کپنهاگ هم هست در شعب خود برای خرید خانه با نرخ منفی وام می‌دهد، از قول دویچه بانک آلمان هم فرا می‌گیریم که پانزده تریلیون دلار ( برابر یک چهارم کل) اوراق قرضه دولت‌های معتبر دنیا با نرخ بهره منفی انتشار می‌یابد. همین ده روز قبل دولت آلمان قرضه سی‌ساله با نرخ منفی انتشار داد. مردم قرضه دولتی می‌خریدند که دو سه درصدی گیرشان بیاید، اما اکنون سرمایه‌گذاران بعضی کشورهای اروپایی و ژاپن آن قدر نگران آینده‌اند که ترجیح می‌دهند با زیان کمی پول به دولت‌های معتبر بدهند و با ریسک بالا پولشان را به خطر نیندازند. دنیای غریبی شده است. در دنیا آن قدر سرمایه اضافی هست که سرمایه‌گذار فرصت سرمایه‌گذاری مطمئن نمی‌یابد. امروز دیگر دولت‌های خاصی و بیش از هزار شرکت بزرگ عملا با نرخ‌های منفی از دنیا وام می‌گیرند. نرخ تسهیلات منفی و نرخ بازده منفی سپرده و قرضه شاید به کار عده‌ای بیاید، اما نشانه‌ای بد برای اقتصاد جهانی است، چرا که در حوزه‌های زیادی مشکل ایجاد می‌کند. مثلا صندوق‌های بازنشستگی که ناچارند برای حفظ نقدینگی اوراق قرضه نگاه دارند، با نرخ منفی سود چگونه می‌توانند به تعهدات خود عمل کنند. سئوال مهم‌تر آنکه آیا در جهانی که هنوز فقر و توسعه نیافتگی بیداد می‌کند، بازار سرمایه که مدعی آن است می‌تواند ریسک را کاهش دهد، ابزارهایی برای جذب این سرمایه‌های اضافی جهت سرمایه‌گذاری ندارد.
