چکیده
هدف: هدف این تحقیق ارائۀ مدل ریاضی برای اندازه‌گیری و بررسی رفتار تودهوار در بازارهای مالی به صورت مستقیم است. در این رویکرد تلاش می‌شود از مدل‌های کمکی نظیر CAPM، مدل‌های آماری و غیره استفاده نشود. روش شناسی پژوهش: پس از بررسی تعاریف و مدل‌های نظری رفتار تودهوار، شالودۀ مفهومی مدل اندازه‌گیری پیشنهادی بنا می‌شود؛ پس از آن، با استفاده از مدلسازی ریاضی، مدل اندازه‌گیری رفتار تودهوار قیمت معرفی می‌شود. برای تکمیل مدل پیشنهادی، بر اساس روش مونتکارلو، نحوه ارزیابی نتایج مدل پیشنهادی توصیف می‌شود. با تکمیل توصیف مدل بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، از نظر رفتار تودهوار قیمت بررسی می‌شود.
یافته‌ها: با استفاده از مدل پیشنهادی، احتمالاً می‌توان نسبت به بررسی رفتار تودهوار قیمت به صورت مستقیم اقدام نمود. نتایج بازار سرمایه ایران در سطح کلی از وجود شواهد معنی‌دار رفتار تودهوار قیمت حکایت دارد، اما مقادیر رفتار تودهوار قیمت کمتر از ۵ درصد است؛ با وجود این، در شرایط ویژۀ بازار نظیر مواقعی که تغییرات قیمت یا حجم معاملات و یا تعداد معاملات افزایش می‌یابد، مقدار رفتار تودهوار قیمت شدت می‌گیرد.
نتیجه‌گیری: نظر به اتخاذ رویکرد مستقیم، مقادیر رفتار تودهوار قیمت مدل پیشنهادی شامل خطای تصریح سایر مدل‌ها نیست؛ همچنین مدل پیشنهادی، رفتار تودهوار قیمت را در قالب یک سری زمانی ارائه می‌کند؛ سایر مزایای مدل نیز می‌توانند در بررسی رفتار تودهوار قیمت مفید واقع شوند. نتایج تحقیق بازار سرمایۀ ایران در سطح کلی از نظر رفتار تودهوار قیمت تفاوت چشم‌گیری با پیش‌بینی فرضیه بازار کارا ندارد، اما شواهد رفتار تودهوار در شرایط خاص بازار ازجمله افزایش شدید بازده مطلق، حجم معاملات و تعداد معاملات معنی دار است و افزایش می‌یابد. امید است این تحقیق در گرایش بیش از پیش تحقیقات به سوی تحقیقات توسعه‌ای و بنیادی مفید واقع شود.
کلید واژه‌ها: رفتار تودهوار، مالی رفتاری، تصمیم‌گیری، مدلسازی مالی، و روش مونت کارلو.
