در روز سه‌شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۳ و در هفتمين كنفرانس ملي مديريت دانش، حسين عبده تبريزي ضمن ارائه‌ي فشرده‌اي، موضوع «تأمين مالي پروژه‌هاي دانشمحور» را طرح كرد. نكات اصلي بحث وي به‌شرح زير بوده است:
1. امروز كشور بيش‌از هميشه به اين پروژه‌ها نيازمند است، چرا كه كشور به ارتقاي بهره‌وري نياز جدي دارد. تنها فاكتور باقي‌مانده و دست‌يافتني براي رشد در سال ۱۳۹۴ بهره‌وري است. سال دشواري را پيش‌رو داريم و منابع مالي نخواهيم داشت.
2. پرداخت‌هاي دولت‌ها در گذشته به طرح‌هاي نوآور، به صنايع نو (مثلاً، انرژي‌هاي نو)، به طرح‌هاي بيو Bio، به كمك‌هاي عمومي تحت‌عنوان علمي و فني، و غيره به شكل‌گيري نظام تأمين مالي پروژه‌هاي دانشمحور نينجاميده است. امروز نيز از طريق صندوق نوآوري و شكوفايي و در اين شرايط سخت اقتصادي پول توزيع و تخصيص ارز داده مي‌شود. تحت عنوان‌هاي سرمايه‌ي مخاطره‌آميز (VC) و پارك‌هاي تكنولوژي نيز دولت پول‌هايي داده است.
3. مي‌دانيم در همه‌ي اين موارد، طراحي مالي مهم است. بدون Finance، همه‌ي تلاش‌ها در نطفه خفه مي‌شود. اين تأمين مالي‌ها بايد بخشي از يك نظام تأمين مالي باشد، و نه كمك‌هاي مرحله‌اي. ايران فاقد نظام جامعي براي سرمايه‌ي پرمخاطره بوده و هنوز هم چنين سيستمي ندارد.
4. با هر عنواني كه از اين‌ها طرح‌ها ياد كنيم، مثلاً عنوان تجاري‌سازي پروژه‌هاي دانشمحور، تجاري‌سازي R&D، يا چالش انتقال تكنولوژي، در پايان كارهمه‌ي اين‌ها به نظام تأمين مالي كارآمد نياز دارند.
5. ضابطه‌ي نظام كارآمد نوآوري، اجراي پروژه‌هاي دانش‌بنيان، و تحقيقات كاربردي آن است كه «ايده» به «بازار» برسد. بدين‌منظور:
• حجم ايده‌هاي تجاري با كيفيت بايد افزايش يابد.
• اين حجم بزرگ بايد به‌درستي غربال شود.
• بُعد بازار بايد با سرعت و در مراحل اوليه وارد اين فرايند شود.
• و پروژه‌ها مبتني بر كار مراكز تحقيقاتي معتبر باشد.
6. براي اجراي پروژه‌هاي دانشمحور بايد به سؤال‌هاي زير پاسخ داد:
• چه‌گونه بازده‌ي بالاتري از مطالعات دانشمحور داشته باشيم؟
• مشوق‌هاي مالياتي چه باشد؟
• چه مشوق‌هايي دانشگاه‌ها براي تجاري‌سازي تحقيقات لازم دارند؟
• قدرت نظام مالي براي حمايت از پروژه‌هاي جديد و دانشمحور چه‌گونه است؟ (صندوق‌هاي سرمايه‌ي مخاطره‌آميز، بازار ايده، تأمين سرمايه‌هاي اختصاصي، بودجه‌هاي عمومي و نظامي، …)
• آيا همه‌ي اجزاي بالا مجموعه‌ي واحدي را تشكيل مي‌دهند؟
7. براي اين‌كه از ايده به صورت‌حساب مشتريان برسيم، به بيان ساده، مراحل زير را داريم:
مطالعات پايه
مطالعات كاربردي
تجاري‌سازي/انتقال تكنولوژي (expansion, start-up, seed)
نظام تأمين مالي در اين مراحل مختلف كدام است؟ چه‌گونه اطمينان حاصل شود كه تلاش‌ها در اين زمينه به بازار دانش مناسبي منتهي مي‌شود؟
8.
9.
• بخش خصوصي‌كم‌تر به سرمايه‌گذاري در مراحل اوليه علاقه دارد.
• در اين فرايند MKT Failure وجود دارد.
• بخش عمومي (دولتي) مي‌تواند هرجا خلاء بازار باشد، وارد بازار شود.
• اقدامات دولت در اين حوزه بايد همراهي و كار مشترك با بازار باشد، و نبايد رقيب بخش خصوصي شود و با آن‌چه در اقتصاد crowd-out ناميده مي‌شود، جاي بخش خصوصي را تنگ كند. دولت بايد از آن بخش خصوصي حمايت كند كه خط سابقه و فعاليت مناسب و مقياس اقتصادي (مقياس به‌صرفه) دارد. پس بايد سراغ سازماندهي رفت.
10. اگر درخواست از دولت، افزايش وجوه صندوق براي پروژه‌هاي دانشمحور، نو، يا R&D است و مي‌خواهيم صندوق طرح‌هاي دانشمحور را تأمين كند، بايد به علايق دولت هم توجه شود. دولت علاقه‌مند است اين وجوه به مطالعات درست اختصاص يابد و در اختيار مراكز علمي معتبر قرار گيرد و پراكنده توزيع نشود.
• PPP درست تعريف شود.
• دفاتر انتقال تكنولوژي در دانشگاه‌ها يا دفاتر مشترك دولت ـ بخش خصوصي يا R&D بنگاه‌ها كارآمد باشند.
• نظام تأمين مالي براي تجاري‌سازي تحقيق مستقر باشد.
