در روز یکشنبه ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۹، حسین عبده تبریزی در سالن همایش شرکت بورس اوراق بهادار تهران در همایش «بورس ۱۴۰۰» شرکت کرد و به عنوان رئیس هیأت سیاستگذاری این همایش، مقدمهای پیرامون این نشست و سخنرانان آن ارائه داد.
متن سخنرانی را اینجا بیابید.
همایش بورس ۱۴۰۰
سال کرونایی ۱۳۹۹ که در آخرین روزهای آن به سر میبریم، سالی بس دشوار برای جامعه ایرانی و اقتصاد کشور بوده است. این همایش به سنت هر ساله میخواهد چشماندازی از اقتصاد و قیمت داراییها در سال ۱۴۰۰ ارائه دهد؛ این کار آسانی نیست، چرا که ارائه آن به درک روشنی از موقعیت کنونی اقتصاد سیاسی ایران و پیشبینی روابط خارجی کشور نیازمند است.
استاد محترم آقای دکتر تیمور رحمانی با احاطه گستردۀ خود بر نظریه و عمل اقتصاد ایران، تصویری از اقتصاد ایران را ارائه خواهند داد که وقوع آن در سال ۱۴۰۰ محتملتر خواهد بود. این تصویر بهویژه در حوزۀ سیاستهای پولی که عرصۀ تخصصی سخنران است و با قیمت داراییها رابطۀ تنگاتنگی دارد، از دقت بالایی برخوردار است و توجه حاضران در جلسه را به آن جلب میکنم.
قیمت داراییهایِ موضوع سرمایهگذاری در طول سال ۱۳۹۹ با رشدهای شدید و نیز کاهشهای شدید همراه بوده است. در بازار سهام این افزایشها و کاهشها بهویژه پرآسیب بوده است، و حجم معاملات را بهشدت کاهش داده است. وضعیت جاری بازار سهام حاصل انتظارات نامحتمل و بیپایه از قیمت ارز، نگرانیهای سرمایهگذاران خُرد کمتجربه و بیاطلاع، و نسبت بالای سرمایهگذاری مستقیم به سرمایهگذاری غیرمستقیم در بورس و فرابورس ایران است. در این میان سیاستهای اخیر بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی نیز بیتأثیر نیست.
بهرغم افتوخیزهای نگرانکنندۀ بازار سرمایه و فرصتهایی که پس از استقبال عامۀ مردم از این بازار، به رایگان از دست رفت، دستاوردهای این بازار در دو سال اخیر چشمگیر و برگشتناپذیر است و میتوان پیشبینی کرد که پس از گذر از دورهای که در آن هستیم، این بازار به رشد خود ادامه خواهد داد. ابعاد این بازار آنچنان گسترده شده که در سطح منطقه، بازار ایران با بازارها سایر کشورها مقایسهپذیر شده است.
به رغم اینکه بازار در فشار سیاستهای کلان اقتصاد سیاسی ایران قرار گرفته، مدیران بازار سرمایه میتوانند تدابیری را به کارگیرند. مثلاً افزایش قابلملاحظۀ صندوقهای سرمایهگذاری و سبدگردانها با هدف تشویق سرمایهگذاری غیرمستقیم ربطی به تحریم یا قیمت ارز ندارد. یا برای کاهش تدریجی محدودیتهای دامنۀ نوسان که سالهاست از آن به مثابه ابزار کاهش تلاطمات قیمت سهام استفاده میشود، باید تدبیر شود. صفنشینی در دو جهت خرید یا فروش بهویژه در دو سال اخیر که شاید در نیمی از روزهای آن صفها تکرارشده نتیجۀ مثبتی به همراه نداشته است. بازار سرمایۀ ایران آن قدر توسعه یافته که در سال حداقل در مورد بخشی از نمادها، دامنه نوسان را حذف کنیم.
بازار بدهی هم رشد قابلملاحظهای یافته است، هر چند که سهم شهرداریها و بخش خصوصی در آن باید تقویت شود. توسعۀ بازار بدهی به معنای تخصیص بهتر منابع سرمایهگذاری است و میتواند معضل تنگنای اعتباری بخش خصوصی را تخفیف دهد، همانگونه که در این سالهای دشوارِ بودجه دولت، کمک مؤثری به دولت کرده است. بهرغم تلاطم و بیثباتی در اقتصاد کلان، بانک مرکزی توانسته تاحدی از عدمثبات سیاستگذاری در بازار بدهیهای دولت بکاهد. شکلگیری بازار اوراق دولتی نقدشونده و راهاندازی عملیات بازار باز در این شرایط دشوار اقتصادی موفقیت بوده است. حالا نوبت آن است که بخش خصوصی حداقل سهمی بیست درصدی از این بازار داشته باشد. مدیران بورس در سال ۱۴۰۰ باید با حمایت از ارتقای خدمات رتبهبندی و با فاصلهگرفتن از سیاست درخواست تضامین بانکی، و تبدیل به اوراق بهادار کردن تسهیلات رهنی دریچههای جدیدی برای تأمین مالی بخش خصوصی بگشایند. توسعه بازار بدهی به مدیریت سرمایهگذاری کارآمدتر صنعت بازنشستگی و بیمه عمر در ایران نیز کمک خواهد کرد.
آقایان دکتر حسینی مقدم، مؤمنزاده و فرهنگ حسینی در این همایش از تحولات بازار سرمایۀ کشور و چشم انداز آن برای سال ۱۴۰۰ صحبت خواهند کرد.
بازار مسکن در وضعیت دشواری قرار گرفته که در چند دهه اخیر هم سابقه نداشته و میتوان از آن بهدرستی به عنوان بحران یاد کرد. آقای دکتر زاوه در این نشست این وضعیت دشوار را تبیین خواهند کرد. افزایش بیرویۀ قیمت زمین و ساختمان که فراتر از قیمتهای نظری رفته است از یک طرف و کاهش درآمد سرانه و محدودیت بودجۀ خانوار از طرف دیگر شرایط بسیار دشواری را پدید آورده است که تعبیر «بنبست» از آن نادقیق نیست. در این شرایط به دلیل نبود تقاضای مصرفی و چسبندگی قیمتها، پیشبینی رکود میانمدت در این بخش چندان دشوار نیست. برای خروج از این وضعیت باید شاهد ابتکارات جدی دولت، بهویژه در حیطۀ تقویت بازار رهن باشیم؛ اقداماتی که به دلیل ضعف جاری بودجه متأسفانه محتمل به نظر نمیرسد.
قیمتهای طلا نیز در سطح ملی و بینالمللی در دو سال اخیر دستخوش تلاطمهای جدی بوده است. کاهش جاری قیمتهای آن در هفتههای اخیر سرمایهگذاران ایرانی را آزار داده است. آقای رادپور یکی از بهترین محققانی است که میتوانند این وضعیت را برای ما شرح دهند و آینده بازار را ترسیم کنند.
سرمایهگذاری در رمزارزها کماکان موقعیت قانونی ناروشن دارند؛ حتی در سطح بینالمللی تصویر روشنی از موقعیت قانونی این دارایی در دست نداریم. آقای دکتر خدارحمی در این همایش ما را با آخرین تحولات در این زمینه آشنا خواهند کرد.
زحمت جمعبندی در مورد موقعیت بازار داراییها در ایران و چشمانداز قیمتها در سال ۱۴۰۰ این بار برعهده آقای دکتر سیدعلی حسینی است.
با تشکر از حضور شما در این همایش؛ با تشکر از استادان، مدیران و کارشناسان محترمی که در این جلسه صحبت میکنند؛ و با تشکر از دستاندرکاران اجرایی این نشست سالانه، آرزو میکنم که مجموعه سخنرانیهای ارائهشده در این همایش به کار شما بیآید، تصویری پیش روی شما قرار دهد تا در سال ۱۴۰۰ بهتر سرمایهگذاری کنید، و در عین حال کمک کوچکی به ارتقای بازار داراییها در ایران باشد.
