در دو روز گذشته فرصت خواندن مجدد جلد اول مقدمه ابن خلدون به ترجمه شادروان محمد پروین گنابادی پیش آمد. کتابی درخشان از اندیشمندی که هشت قرن پیش در تونس پا به عرصه جهان گشود و پایه گذار فلسفه علم و جامعهشناسی شد. کتاب به نکاتی درخشان در حوزه اقتصاد سیاسی هم اشاره دارد:
و باید دانست که ثروت و توانگری سلطان جز از راه خراج ستانی (مالیات) فزونی نمییابد و فزونی خراج تنها از راه دادگری امکان پذیر است، بدانسان که اموال مردم را از دستبرد ستمگران نگهدارند و به کار رعیت درنگرند. بدین سان آرزوهای مردم گسترش می یابد … و در راه افزایش ثروت و بهره برداری از آن می کوشند… . ولی اگر راهی جز این مانند کشاورزی یا بازرگانی پیش گیرد [وارد تولید کالاهای خصوصی شود] بیشک با شتاب هر چه بیشتر به رعایا زیان خواهد رسید و مایه تباهی و نقصان خراج (مالیات) او خواهد شد و آبادانی کشورش آسیب خواهد دید.
